Chắn là một trong những game danh bai cải tiến và đơn giản hóa từ trò Tổ tôm. Vì thế Bài Chắn có nguồn gốc từ trò chơi Tổ Tôm.
Chắn là kiểu chơi bài của miền Bắc với bộ bài cổ truyền Tổ Tôm. Tương tự như những bài khác như Phỏm, Xệp... trong quá trình chơi bài người chơi ăn các quân bài vào các cặp bài gọi là Chắn và Cạ, rồi đánh các quân bài rác đi để được bài tròn. Và khó hơn một chút, đòi hỏi gò bài để giữ lại những tổ hợp bài nhiều điểm. Game chắn khó nhất là điểm nhận ra mặt các quân bài và cần một thời gian nhất định để luyện tập chơi bài thành thục. Bài chơi chắn rất hấp dẫn với rất nhiều kiểu ù khác nhau.
Chắn dùng bộ bài tổ tôm. Bộ bài này có 120 lá bài với 30 loại lá bài khác nhau, mỗi loại có 4 lá bài giống nhau. Trong số 30 loại lá bài đó có 3 loại thuộc hàng yêu là lão, chi và thang và 27 lá bài trong 9 hàng là nhất, nhị, tam, tứ, ngũ, lục, thất, bát, cửu, mỗi hàng có 3 chữ vạn, văn, sách. Trên mỗi lá bài có hình và tên lá bài được viết bằng chữ Nho được viết ở bên trái và phải lá bài.
Cùng chúng tôi tìm hiểu cách tính điểm khi chơi chắn cho những người mới bắt đầu:
1. Xuông: hai điểm(Ù rộng và không mang cước nào, còn gọi là ù nhạt).
hai. Thông: 3 điểm, một dịch(Ván trước vừa ù, thì ván ù tiếp theo sẽ có cước thông).
3. Thiên ù: 3 điểm, một dịch(Người mang mẫu là người sở hữu 20 cây trên bài, nếu sở hữu đủ luôn chắn, cạ và ít ra đáp ứng bắt buộc cơ bản thì ù luôn, gọi là Thiên ù).
4. Địa ù: 3 điểm, một dịch(Cây trước tiên từ dưới lọc lật lên cho phép mình ù luôn, thì ù này là địa ù).
5. Chì: 3 điểm, 1 dịch(Tất cả các trường hợp ù tại cửa mình(Bên tay phải) thì gọi là ù chì, tức thị cây để ù hiện lên ở cửa mình).
6. Tôm: 4 điểm, một dịch(Trên bài sở hữu Thất Văn, Tam sách, Tam vạn, giả dụ mang 3 chan này thì tức là có đôi Tôm).
7. Lèo: 5 điểm, hai dịch(Trên bài sở hữu Chi chi, Cửu vạn, Bát sách, nếu với 3 đôi này thì tức là với đôi Lèo).
8. Bạch định: 6 điểm, 3 dịch(Trên bài không với một cây đỏ nào, toàn cây đen).
9. Tám đỏ: 7 điểm, 4 dịch(Trên bài mang 8 cây màu đỏ, 12 cây đen).
10. Kính tứ Chi(Tính điểm bằng 8 đỏ 2 lèo): 11 điểm, 8 dịch(Trên bài mang 4 con Chi Chi, còn lại là toàn cây đen).
11. Thập thành(Tính điểm bằng 8 đỏ 2 lèo): 11 điểm, 8 dịch(Bài ù toàn chắn, ko mang một cạ nào).
12. với thiên khai: 3 điểm, một dịch(Trên bài với sẵn 4 cây giống hệt nhau).
13. sở hữu ăn bòn: 3 điểm, 1 dịch(Trên bài có sẵn 1 chắn nào Đây, ví dụ có chắn Tam vạn, giả dụ ăn khá thêm hai cây Tam vạn nữa để với 2 chắn Tam vạn để dưới chiếu thì gọi là mang ăn bòn. giả dụ ăn bòn để ù thì phải Hô là Ù bòn. nếu ăn bòn xong mà chưa ù, thì sau này, lúc u` rồi, thì nhớ hô thêm cước sở hữu ăn bòn để thêm điểm).
14. có Chiếu: 3 điểm, một dịch(Trên bài mang 3 cây giống y hệt nhau, ví như người nào đánh ra hoặc giả dụ trong khoảng lọc lật lên một cây y hệt 3 cây này thì có thể chíu nếu như thích, và phải hạ cả 3 cây trên bài xuống để tạo có cây vừa ăn khá thành 1 cột 4 cây(2 chắn) . ví như chíu rồi ù ngay(Bất kể là cây bị chíu khá đánh ra hay dược lật trong khoảng lọc) thì phải hô là chíu ù, ví như chíu xong mà chưa ù thì sau này lúc ù rồi nhớ phải hô là có chíu để thêm điểm).
Sau khi chíu xong thì phải trả cửa, tức thị mình lấy về cây chíu tốt trong khoảng chỗ nào, thì phải trả lại(Đánh ra) 1 cây vào vị trí đó; trừ trường hợp cây chíu khá là cây mà người ở Cửa trên(Ngồi bên trái mình) đánh xuống vị trí cửa trên của mình, sau lúc chíu xong thì ko cần trả cửa mà có thể đánh như binh thường một cây nào Đây xuống âm hộ.
15. Bạch thủ: 4 điểm(Nếu tính cả trên bài và dưới chiếu có 5 chắn và 4 cạ, thì coi như là đang đợi ù bạch thủ con lẻ còn lại. trong khoảng nọc lật lên con nào y sì con lẻ này thì mình sẽ khá ù). Riêng bạch thủ ù chi tốt 5 điểm.
16. Gà những cước sau là có thêm Gà, tức thị sẽ được cùng thêm 5 điểm: Chì bạch thủ, Bạch thủ ù bòn. bí quyết tính điểm:
+ nếu là ù bạch thủ=Điểm ù bạch thủ+dịch của những cước còn lại+gà(Nếu có).
Ví dụ: bạch thủ ù chi tám đỏ 2 lèo với chiếu=Bạch thủ ù chi 5+tám đỏ 5+hai lèo*2+chiếu 1=15 điểm.
+ giả dụ là ù rộng=điểm của cước to nhất+dịch của các cước còn lại+gà(Nếu có).
Ví dụ: chì tám đỏ lèo với tôm sở hữu chiếu=tám đỏ 7+lèo 2+tôm 1+chiếu 1+chì 1=12 điểm.
Tùy theo từng nơi còn mang thêm một số cước nữa và cách thức tính điểm của từng cước cũng khác nhau, nhưng đa dạng nhất là các cước và cách thức tính điểm như trên.
